Stručno odobrava
,
Uremija bubrega – simptomi, posljedice i liječenje
- 2 komentara
- 5 min čitanja
Uremija bubrega (uremia) je stanje u kojem se u krvi nakupljaju toksični produkti kao što je urea – povišena koncentracija ureje u krvi. Urea je konačni proizvod aminokiselina, odnosno nastaje razgradnjom bjelančevina u jetri, a izlučuje se bubrezima.
Uremija nastaje zbog problema u radu bubrega ili kroničnog zatajenja bubrega, a može biti posljedica visokog krvnog tlaka ili dijabetesa. Ona predstavlja skup simptoma i znakova koji nastaju kod teške i kronične bubrežne insuficijencije (oslabljen venski protok).
Bubrezi djeluju kao pročišćivači krvi, a ako dođe do poremećaja u njihovom radu, toksični produkti organizma će se nakupljati u krvi. Osim nagomilavanja toksičnih produkata, do uremije dolazi i zbog:
- infekcije,
- hipoksije (stanje smanjene količine kisika u stanicama i tkivu) ili
- metaboličke acidoze (stanje prekomjerne kiselosti krvi).
U nastavku članka saznajte koji su simptomi bubrežne uremije te kako smanjiti ureu u krvi.
Što je urea?
Urea je glavni otpadni produkt razgradnje aminokiselina u organizmu. Nastaje u jetri kao konačan proizvod metabolizma aminokiselina, a njeno stvaranje ovisi o dnevnom unosu proteina. Većina ureje se izlučuje putem bubrega, a 40 – 60% se vraća nazad.
Urea je toksičan produkt koji se iz organizma izlučuje:
- mokraćom – urea se sintetizira u jetri iz koje se otpušta u krv te dolazi do bubrega, a bubrezi stvaraju mokraću kojom se i ostali toksični produkti izlučuju iz organizma,
- znojenjem – manji dio ureje se izlučuje znojenjem, odnosno putem kože.
Više o korištenju uree u kozmetici pročitajte ovdje.
Povišena urea u krvi
Glavni faktori koji utječu na koncentraciju ureje u krvi su:
- pravilan rad bubrega,
- pravilan rad jetre,
- unos tekućine,
- prehrana bogata proteinima (aminokiselinama),
- lijekovi poput tetraciklina ili kortikosteroida,
- krvarenje u probavnom sustavu.
Zdrava osoba dnevno izluči oko 30 mg ureje.
Referentna vrijednost ureje u krvi (i kod muškaraca i kod žena) iznosi: 2,8 – 8,3 mmol/L. Svaka koncentracija ureje iznad granične vrijednosti rezultirat će pojavom određenih simptoma.
Uremija – simptomi
Urati u krvi uzrokuju mnoge simptome, kao što su:
- učestalo mokrenje,
- tamna boja urina,
- mučnina i povraćanje,
- svrbež,
- gubitak apetita i averzija na određenu hranu,
- umor,
- stomatitis (upala sluznice usne šupljine),
- neugodan okus i zadah u ustima,
- gubitak na težini,
- problemi s koncentracijom,
- grčevi u nogama, odnosno grubi mišićni trzaji,
- bolovi u mišićima,
- oticanje stopala.
Azotemija je drugi naziv za nakupljanje dušičnih spojeva u organizmu. Karakteriziraju ju povišene vrijednosti kemijskih spojeva koje sadrže dušik u krvi. Taj naziv se odnosi na stanje u kojem još nije došlo do razvoja simptoma.
Najčešći uzroci uremije bubrega su:
- upala glomerula (početni dio nefrona, osnovne anatomske jedinice u bubregu),
- policistična bolest bubrega (stvaranje bubrežnih cista koje dovodi do povećanja oba bubrega),
- bubrežni kamenci,
- infekcija,
- trovanja,
- bolesti jetre,
- dijete bogate bjelančevinama,
- povećane razgradnje proteina,
- krvarenje u probavnom sustavu,
- visok krvni tlak,
- dijabetes,
- opstrukcija protoka mokraće,
- povećana prostata,
- autoimune bolesti,
- akutno zatajenje bubrega – rezultira brzim gubljenjem bubrežne funkcije i nakupljanjem dušičnih spojeva u organizmu,
- kronično zatajenje bubrega – dugotrajno i progresivno zatajenje bubrega.
Zatajenje bubrega – klinička slika
Zatajenje bubrega može biti akutno ili kronično, a karakterizira ga propadanje bubrežne funkcije.
Nakon pregleda kod liječnika, klinička slika pokazuje:
- smanjenu proizvodnju mokraće,
- krv u mokraći,
- grube mišićne trzaje,
- proteine u mokraći,
- šum u arteriji iznad bubrega,
- povećan mjehur,
- visoku razinu ureje, kreatinina i kalija u krvi, a nisku razinu natrija,
- metaboličku acidozu (abnormalna kiselost u krvi).
Uremija bubrega – komplikacije
Ako se uremija bubrega ne liječi, može doći do:
- razvoja bolesti kardiovaskularnog sustava,
- srčanog udara ili zatajenja srca,
- intenzivnog svrbeža,
- gastrointestinalnog krvarenja,
- terminalne uremije – karakterizira se kao terminalna klinička manifestacija zatajenja bubrega u zadnjoj fazi,
- amiloidoze – nakupljanje dušičnih spojeva u izvanstaničnim prostorima što rezultira nakupljanjem tekućine u zglobovima i nemogućnošću kretanja,
- uremijske kome – vrlo ozbiljno stanje koje nastaje kao izravna posljedica zatajenja bubrega, a očitava se mirisom urina iz usta te gubitkom svijesti,
- smrti.
Stoga je važno javiti se liječniku pri pojavi prvih simptoma kao što su učestalo mokrenje i promijenjena boja urina. Liječnik će nizom metoda odrediti o kojoj bolesti se radi te propisati pravilnu terapiju.
Uremija bubrega – dijagnoza
Nakon što se javite u zdravstvenu ustanovu i prijavite svoje simptome liječniku, on će odrediti patite li od uremije bubrega. Dijagnoza se većinom postavlja na osnovi anamneze, fizikalnog pregleda i jednostavnih laboratorijskih pretraga.
Uremija bubrega se dijagnosticira:
- krvnim testovima – mjeri se koncentracija ureje i kreatinina, molekule koja nastaje razgradnjom kreatina u mišićima i izlučuje se mokraćom, a pokazuje bubrežnu funkciju tako da pokazuje filtracijski stupanj glomerula – što je on niži, bubrezi su više oštećeni (pretraga se zove klirens kreatinina),
- analizom urina – ako je bubrežna funkcija uredna, u urinu se neće nalaziti određeni proteini ili krvne stanice.
Povišena urea i kreatinin u krvi
Kreatinin je molekula koja nastaje razgradnjom kreatina u mišićima. Kreatinin se također izlučuje putem mokraće pa njegova povišena koncentracija može služiti kao pokazatelj bolesti bubrega. Testiranje rada bubrega se provodi pomoću vrijednosti kreatinina u krvi.
Klirens kreatinina (KEK) je krvna pretraga kojom se definira funkcionalna sposobnost bubrega (izlučivanje tvari iz organizma urinom). Klirens podrazumijeva volumen krvi koja se prolaskom kroz bubrege “očisti” od neke tvari u jedinici vremena. Količina kreatinina u krvi određuje rad glomerula (podjedinica bubrega) te što je indeks niži, to je bubreg više oštećen.
Malo povišena vrijednost kreatinina u krvi nije opasna te može značiti da imate više mišićne mase. Ipak, poželjno je da vrijednosti kreatinina i ureje u krvi budu niske.
Urea i kreatinin – niski
Niska koncentracija ureje u krvi nije opasna. Može biti posljedica:
- velikog unosa tekućine,
- pretjerane konzumacije alkohola,
- prehrane s niskom koncentracijom proteina,
- trudnoće – zbog promjena u krvožilnim organima.
Kako smanjiti ureu u krvi?
Ako imate povišene vrijednosti ureje u krvi ili sumnjate na uremiju bubrega, sigurno se pitate kako smanjiti ureu u krvi.
Uremija je stanje koje ukazuje na bolesti u organizmu, pretežno bolesti bubrega. Stoga se kod smanjenja ureje u krvi liječi primarni uzrok, odnosno bolest koja je uzrokovala uremiju. Ako se radi o bolesti bubrega, tretman je:
- dijaliza – pumpanje krvi kroz uređaj koji je pročišćava i vraća u tijelo, a postupak obično traje više sati i obavlja se tri puta tjedno,
- peritonealna dijaliza – oblik dijalize u kojem se prostor oko organa napuni tekućinom koja odvodi otpadne produkte, a ispušta se kroz cjevčicu u trbuhu,
- transplantacija bubrega – ako su oba bubrega oštećena, bit će potrebna transplantacija na koju se zna čekati i do tri godine.
Bubrežna insuficijencija – prehrana
Logičan izbor za smanjenje koncentracije ureje u krvi bilo bi unošenje tekućine, odnosno vode, u organizam. No, ako je došlo do bubrežne insuficijencije, to nije pametno. Bubrezi kojima je smanjena funkcija ne mogu učinkovito filtrirati otpadne produkte organizma pa bi moglo doći do pogoršavanja simptoma.
Preporučuje se:
- smanjenje unosa proteina,
- smanjenje unosa soli,
- korištenje svježe i neprerađene hrane,
- zamjena maslaca za maslinovo ulje,
- izbjegavanje: plave ribe, školjkaša, iznutrica, suhomesnatih proizvoda, alkohola i mesa,
- unos citrusa i tamne čokolade,
- čaj od đumbira – prirodan način za izbacivanje ureje iz organizma.
Tekst Dana
Za vas izdvajamo
Turšija: Recept za početnike od kojeg ne može jednostavnije
- Zrinka Babić
- 2 min čitanja