Fimoza – uzroci, simptomi i liječenje

6 komentara
4 min čitanja

Maja Kuzelj Grgić

mag. comm., univ. bacc. croat.

Fimoza je stanje u kojem se elastična kožica penisa (prepucij) ne može prevući preko glavića (glans) penisa. Osnovna zadaća prepucija je da prekriva i štiti glans te omogućava da je njegova površina meka, osjetljiva i vlažna. Uglavnom se povuče do adolescencije, ali kod 1 – 2 % muškaraca zaostane nakon 18. godine. Tegoba se obično ne može otkriti prije dobi od pet godina jer je kod male djece pretkožnica (prepucij) mala i uska.

Fimoza – uzroci

Ovisno o tome čime je fimoza uzrokovana, razlikuju se dvije vrste:

fiziološka ili kongenitalna ili primarna – prisutna od rođenja (kod neke se djece to događa brzo po rođenju, no kod neke puno kasnije u djetinjstvu), spontana pojava, prirodna zaštita glavića od utjecaja amonijaka iz mokraće, obično se povuče do 3. godine ili najkasnije do adolescencije.
stečena ili patološka ili sekundarna – izrazito suženje prepucija koji se ne može navući unatrag niti kada se razdvoji od glavića penisa, posljedica upale ili ozljede kože penisa, kod nepotpune obrezanosti i nekih kožnih bolesti, zahtijeva liječenje.

Fimoza – simptomi

Kad se kožica penisa ne može prevući preko glavića, nastupaju sljedeći simptomi:

tanak mlaz urina – kapanje mokraće,
napinjanje kod mokrenja,
crvenilo,
svrbež,
bolno mokrenje,
nadutost prepucija prilikom mokrenja,
nemogućnost mokrenja,
oticanje kožice penisa tijekom mokrenja,
mogućnost edema (otekline) cijelog testisa,
ponavljajuće upale prepucija (postitis) – zbog zastoja urina i njegova raspadanja u zatvorenom prostoru,
nemogućnost povlačenja prepucija unatrag – iako se odvojio od glavića,
bolovi prilikom erekcije,
karcinom – u najtežim i najrjeđim slučajevima, zbog stalnih infekcija (češći u slučajevima nepravovremene operacije, izraslina različite boje od okolne kože, raste i dovodi do povećanja limfnih čvorova u preponama).

Fimoza kod dječaka

Uloga je fiziološke fimoze jako važna u periodu kad je dijete u pelenama jer bakterije iz stolice reagiraju s urinom i stvaraju amonijak koji može rezultirati infekcijom glavića penisa i pelenskim osipom.

Kod rođenja prepucij je povezan s glavićem penisa i to je potpuno normalna pojava (fiziološka). Kako dijete raste, dolazi do spontanog odvajanja kožice od glavića penisa.

Kod dječaka se može pokušati i s rastezanjem kožice glavića povlačenjem prema nazad. To je najpraktičnije činiti nakon kupanja, kad je koža najrastezljivija, uz korištenje posebne kreme.

Tada se može pojaviti smegma, tj. bjelkaste naslage na glaviću i bjelkasto-žućkaste nakupine ispod kožice penisa. Riječ je o odumrlim stanicama koje su povezivale kožicu s glavićem. One su mogu ukloniti tijekom kupanja vodom ili dječjim uljem.

Ne smije se na silu prevlačiti prepucij jer može doći do krvarenja, ožiljaka i ozljede penisa ili sekundarne infekcije.

Dječake je potrebno naučiti što ranije vođenje higijene glavića (dobro isprati i prevući kožicu natrag).

Prilikom vođenja higijene, ne preporučuje se korištenje antiseptičkih sredstava (najčešći: Plivasept, Tyrosur) i agresivnih losiona.

Fimoza – kada kod liječnika?

Važno je obratiti se liječniku:

kad se prethodno nategnuta kožica spontano ne vraća,
ako fimoza potraje do 5. godine života,
ako je mokrenje bolno,
ako se pojave znakovi infekcije penisa.

Fimoza kod dječaka – liječenje fimoze kortikosteroidima

Kod blažih slučajeva moguće je liječenje fimoze kortikosteroidima, tj. kremom koja se nanosi dva puta dnevno kroz 4 – 6 tjedana na rubove kožice penisa gdje je povezana s glavićem. Primjenom kreme kožica penisa postaje tanja i elastičnija te se uspijeva prevući preko glansa. Takvo liječenje uspješno je prema nekim autorima do 85% slučajeva.

Ako ni to ne riješi problem, prema procjeni dječjeg kirurga – urologa nameće se operacija (cikrumcizija tj. kirurško obrezivanje).

Parafimoza

Parafimoza najčešće nastaje prilikom čišćenja glansa. Nikako se ne preporučuje nasilno povlačenje kožice penisa jer tako može nastati parafimoza, tj. stanja u kojem se prevučena kožica preko glavića penisa više ne može vratiti (prepucij je stegnut iza glavića). To može dovesti do nemogućnosti cirkulacije glavića, krvarenja, infekcija i ožiljaka, a sve je navedeno praćeno jakim bolovima.

Ako dođe do toga, potrebna je stručna pomoć za ponovno uspostavljanje repozicije (ponovno namještanje).

Čvrst kružni pritisak rukom na glans može smanjiti edem (oteklinu) da se prepucij uspije reponirati. Ako to ne uspije, u lokalnoj anesteziji se izvrši prorez, čime se privremeno rješava problem. Nakon povlačenja edema pristupa se cirkumciziji.

Fimoza kod odraslih

Kod odraslih fimoza, osim klasičnih simptoma, može otežati ili onemogućiti seksualne odnose.

Još jedna pojava kod odraslih je kratki frenulum, a to je stanje u okviru kojeg frenulum (tanka kožna opna između unutrašnjosti kožice glavića i glavića) ometa normalno povlačenje prepucija preko glavića. Do pucanja uglavnom dolazi zbog istezanja tijekom spolnog odnosa (smetnje se javljaju kada je penis u erekciji).

Fimoza – Beaugé tehnika

Kod djece u pubertetu i odraslih muškaraca primjenjiv je još jedan konzervativni (neinvazivni) način liječenja – tzv. Beaugé tehnika.

Tom tehnikom se rasteže prepucij. Koža koja se redovito i dulje vremena rasteže odgovara na podražaj umnožavanjem stanica, odnosno širenjem.

Podrazumijeva postupak prirodnog rastezanja kožice penisa što češćom masturbacijom (seksualno samozadovoljavanje).

Istovremeno se koristi i kortikosteroidna krema koja omogućava veću elastičnost prepucija.

Fimoza – operacija

U najtežim slučajevima nameće se operacija, a postoje dva tipa:

cirkumcizija ili obrezivanje – potpuna resekcija (odstranjivanje), kirurški se odstrani sužena kožica penisa koja prekriva glavić i postave se resorbirajući šavovi između kože i sluznice, zahvat traje od pola sata do sat vremena, a izvodi se u lokalnoj anesteziji, oporavak traje oko 10 dana.
prepucioplastika – djelomična resekcija, otvor kožice penisa se kirurški raširi do potrebne veličine, uz očuvanje prepucija, rezultira bržim oporavkom.