Ulcus molle je klasična spolno prenosiva bolest uzrokovana bakterijom Haemophilus ducrey. Javlja se karakteristično u tropskom području (Afrika, Azija, Centralna i Južna Amerika). Bolest je 20 puta češća u muškaraca nego u žena. Čankroid je posebno važan u kontekstu HIV-bolesti (AIDS-a), s obzirom na visoku učestalost obe bolesti na području Afrike.

Haemophilus ducrey je gram negativna bakterija, štapićastog izgleda. U kulturi stanica ima izgled višerednih lanaca.

Klinička slika čankroida

Inkubacija (vrijeme od infekcije do pojave simptoma) iznosi najčešće 3 do 5 dana. Na mjestu inokulacije se javlja mala makula (mrlja) na kojoj se već sljedećeg dana formira pustula (gnojni mjehurić) koja rupturira poslije par sati, te dolazi do stvaranja ulkusa malih dimenzija čije je dno pokriveno gnojem. Bolna je na dodir, a okolina  je često eritematozna i edematozna (crvena i natečena).  Prenošenjem rukama (autoinokulacijom) mogu nastati novi ulkusi oko primarnog. Česti su tzv. kissing ulkusi, koji se nalaze jedan nasuprot drugom. U preko 50% pacijenata se unutar 7 dana javlja regionalna limfadenopatija (povećanje limfnih čvorova) .

Predilekcijska mjesta za pojavu ulceracija su:

Kod muškaraca:

• unutrašnji list prepucija,
• glans penisa,
• vanjsko ušće uretre,
• sulcus coronarius,
• frenulum.

Kod žena:

• velike usne,
• ulaz u vaginu.

Kod pacijenata koji istovremeno boluju od skabijesa ili genitalnog herpesa može se javiti istovremeno 50-60 ulceracija.

Komplikacije čankroida

• ulcus mixtum – u slučaju istodobne infekcije uzročnikom sifilisa (Treponema pallidum) nastaje ulceracija koja uz obilježje mekog ulkusa poprima i induraciju koja je temeljno svojstvo sifilitičnog ulkusa.
• ulcus molle gangrenosum/phagedenicum – nastaje u slučaju sekundarne bakterijske infekcije. Kliničkom slikom dominiraju teška krvarenja i destrukcija genitalija.
• balanitis – upala glavića penisa. Očituje se crvenom osjetljivom kožom, koju ponekad prati svrbež.
• fimoza – suženje kožice penisa (prepucija), zbog čega se ne može prevući preko glavića penisa (glansa).

Dijagnoza čankroida

Postavlja se na temelju anamneze (boravak u tropima) i kliničke slike, a potvrđuje dokazom uzročnika u materijalu s dna ulkusa:

• razmaz sekreta i bojenje metilenskim modrilom ili po Gramu – nalaz „jata riba“ ili „tračnica“
• kultiviranje
• Ito-Reenstierna test – intradermalni test antigenom uzročnika
• PCR

Liječenje čankroida

Pri određivanju terapije treba imati na umu da je osjetljivost  Haemophilus ducrey prema antibioticima različita u različitim geografskim područjima.

Najefikasnijim lijekom smatra se ceftriakson koji se daje u jednoj dozi, muskularno.

Alternativni lijekovi su azitromicin per os, trimetoprim/sulfametoksazol per os, eritromicin per os, u toku 7 dana.

Za oboljele se savjetuje hospitalizacija, zato što mirovanje sprječava pojavu limfadenopatije.

Seksualne partnere treba liječiti istovremeno jednom od spomenutih terapijskih mogućnosti.

• čankroid
• meki čankir
• ulcus molle