Protrombinsko vrijeme (kratica PV) najčešće je korišten koagulacijski test za otkrivanje poremećaja zgrušavanja krvi te praćenje terapije protiv zgrušavanja krvi. Ponegdje se koristi još i naziv Quickov test. To je jedan od četiri najvažnija testa koji se upotrebljava u dijagnostici koagulacije.

Test je vrlo osjetljiv i brz, a njime se mjeri vrijeme koje je potrebno da dođe do zgrušavanja krvi u uzorku. Zgrušavanje (koagulacija) krvi je fiziološki proces koji se odvija nakon ozljede krvne žile, te dolazi do stvaranja tromba (krvnog ugruška) koji zatvara ranu na krvnoj žili. Nasuprot koagulaciji u našem organizmu postoji mehanizam inhibicije koji čuva organizam od pretjeranog zgrušavanja. Ta dva mehanizma u zdravih su ljudi u ravnoteži.

Kada je pretraga potrebna?

Pretragu se preporučuje uraditi ako:

• znate za članove obitelji koji su imali poremećaj zgrušavanja krvi,
• želite početi uzimati ili već uzimate oralnu kontracepciju,
• imate bolesnu jetru,
• imate nadolazeći operativan zahvat,
• često imate hematome (potkožna krvarenja),
• uzimate lijekove protiv zgrušavanja krvi (npr. martefarin, varfarin, heparin, pelentan).

Kako se pripremiti za pretragu?

Na vađenje krvi potrebno je doći natašte jer uzimanje obroka uzrokuje povišenje masnoća u krvi što može utjecati na mjerenje protrombinskog vremena. Osobe koje uzimaju lijekove protiv zgrušavanja krvi ne smiju uzeti lijek neposredno prije vađenja krvi.

Normalne referentne vrijednosti

Normalna vrijednost je jednaka ili viša od 0.70. Rezultat se izražava kao omjer vremena potrebnog da dođe do zgrušavanja krvi u uzorku osobe prema vremenu u kontrolnoj plazmi – zato je konačan rezultat manji što je vrijeme zgrušavanja duže.

Produženo protrombinsko vrijeme

Produženo protrombinsko vrijeme izrazit će se u nalazima kao PV manji od 0.70, te ukazuju na povećanu sklonost krvarenju. Uzrok tomu mogu biti:

• nasljedni nedostaci protrombinskog kompleksa,
• korištenje antagonista vitamina K (antitrombotika, lijekova protiv zgrušavanja krvi),
• bolesti jetre jer se u zdravoj jetri stvaraju čimbenici potrebni za zgrušavanje,
• lupus,
• hemofilija,
• u novorođenčadi zbog nerazvijenog sustava koagulacije.

Smanjena sposobnost zgrušavanja krvi u kliničkoj slici uočava se kod učestalog krvarenja iz nosa, zubnog mesa, probavnog, urinarnog, genitalnog i dišnog sustava. Ovaj poremećaj može biti nasljedan i vidljiv već u ranom djetinjstvu (kao kod hemofilije), a neki su uvjetovani drugim bolestima ili prevelikom dozom lijekova protiv zgrušavanja krvi.

Sniženo protrombinsko vrijeme

Sniženo protrombinsko vrijeme upućuje na povećanu aktivnost čimbenika zgrušavanja krvi, odnosno povećano zgrušavanje krvi. To se odnosi na vrijednosti koje su u nalazima označene kao PV veći od 0.70. Uzrok tim vrijednostima može biti:

• akutni alkoholizam,
• ciroza jetre,
• diseminirana intravaskularna koagulacija (DIK), što je posljedica pretjeranog stvaranja trombina i fibrina u krvotoku,
• liječenje penicilinom.

Pretjerano zgrušavanje krvi može biti fatalno zbog nastanka krvnih ugrušaka koji putujući kroz arterije i vene mogu doći do pluća i izazvati embolički incident, a u drugim organima ishemiju tkiva, odnosno infarkt ili moždani udar.

Cijena pretrage

Pretraga je u javnim klinikama besplatna preko HZZO uputnice za zdravstveno osigurane osobe, a u privatnim laboratorijima i klinikama iznosi oko 40 kuna. Nalazi su gotovi isti dan.

• koagulacija
• produženo protrombinsko vrijeme
• protrombinsko vrijeme
• sniženo protrombinsko vrijeme
• trombociti
• zgrušavanje krvi